Dưới tác động bởi những mặt hạn chế của cơ chế thị trường, một số giá trị đạo đức bị suy giảm, lối sống thực dụng, sự vô cảm, mâu thuẫn trong gia đình xuất hiện,.. đòi hỏi toàn xã hội quan tâm, chú trọng hơn nữa đến công tác gia đình, đặc biệt là với việc xây dựng nhân cách từ giáo dục, đạo đức, lối sống trong mỗi gia đình.

   Vai trò của gia đình trong việc giáo dục đạo đức, lối sống, xây dựng nhân cách con người cần phải bắt đầu từ việc phát huy giá trị gia phong của mỗi gia đình, mỗi dòng họ; bởi “nền nếp gia phong đã trở thành cốt lõi, là nền tảng để gia đình truyền thống phát triển bền vững cho đến ngày nay”. Có thể hiểu, “gia phong” là thói nhà, là nền nếp giáo dục của một gia đình, của gia tộc, là sự hội tụ các giá trị văn hoá, chuẩn mực giá trị đạo đức, lối sống được sàng lọc qua thời gian và có giá trị lâu dài. Cốt lõi của “gia phong” luôn hướng tới đức hiếu thảo, đến việc phụng dưỡng cha mẹ, thờ kính tổ tiên, coi trọng gia đình, chồng vợ sống thủy chung, tình nghĩa, anh em hoà thuận.

     Nội dung giáo dục gia đình hiện nay cần tập trung vào các nguyên tắc đã được bao thế hệ gìn giữ lưu truyền như “Trên kính, dưới nhường”, “yêu thương, sẻ chia”, “hiếu thảo, lễ phép”,... Đây vừa là phép tắc ứng xử, vừa là giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc. Con cái vâng lời, tôn trọng cha mẹ thể hiện ý thức trách nhiệm trong tu dưỡng nhân cách, biết ơn chăm sóc phụng dưỡng cha mẹ, giữ gìn truyền thống, nề nếp của gia đình. Trước khi trở thành nhân tài hay một công dân tốt, thì ngay từ thơ bé, giáo dục gia đình phải dạy cho trẻ có tình cảm yêu thương, kính trọng cha, mẹ và những người xung quanh, biết yêu thương và giúp đỡ người không may mắn trong cuộc sống…

     Mối quan hệ giữa các thành viên trong một gia đình luôn có sự phản chiếu qua lại. Một gia đình có nền nếp gia phong thì ý thức làm gương và học hỏi giữa các thành viên đều chuẩn mực. Trong giáo dục gia đình, con cháu luôn có thói quen nhìn vào các hành vi của ông bà, bố mẹ để học theo, từ cách ăn mặc, nói năng, cư xử… Các phép tắc thưa gửi, tính cách thật thà, cần cù, tiết kiệm, kỷ luật, biết quan tâm đến những người xung quanh được trẻ học ngay từ chính những người thân trong gia đình. Ông bà, cha mẹ cần có sự quan tâm, dành thời gian cho con cháu, để không chỉ khuyên răn, dạy bảo con cháu, mà còn chia sẻ với con cháu những tâm tư, tình cảm, khó khăn của tuổi mới lớn, đưa ra những lời khuyên bổ ích. Bên cạnh đó, ông bà, cha mẹ cũng phải tự giáo dục, phải biết vượt qua chính mình, để trong mắt trẻ luôn nhận thấy ông bà, bố mẹ là những bậc đáng kính… Sống và trưởng thành từ nếp nhà như vậy, mỗi người sẽ có một nền tảng vững chắc về đời sống hạnh phúc và được giáo dục trở thành những công dân chuẩn mực trong xã hội.

     Ngày nay, trước những tác động tiêu cực của xã hội hiện đại, mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình dần lỏng lẻo. Ngoài tác động từ điều kiện, hoàn cảnh kinh tế - xã hội, ảnh hưởng của văn hóa ngoại lai, của mạng xã hội… còn có yếu tố giáo dục từ gia đình, do năng lực của một bộ phận cha mẹ không đáp ứng được việc truyền thụ và giáo dục con cái; ý thức trách nhiệm cũng như nội dung, phương pháp giáo dục còn nhiều hạn chế, bất cập. Trước đây, để giáo dục con cái, cha mẹ chỉ cần có một số kinh nghiệm rút ra từ bản thân hoặc kinh nghiệm từ anh em, bà con dòng tộc là đủ, thậm chí cha mẹ có thể dạy con bằng biện pháp áp đặt. Tuy nhiên, ngày nay, muốn giáo dục tốt con cái, trước hết, cha mẹ phải thường xuyên học tập, trau dồi kiến thức, cập nhật những thông tin mới và đặc biệt cần học tập cả nghệ thuật giáo dục con cái. Sự tu dưỡng, gương mẫu của cha mẹ sẽ tạo nên uy tín đối với con cái. Sự hiểu biết sâu rộng kiến thức về xã hội, sự thống nhất giữa lời nói và việc làm của cha mẹ có tác dụng rất lớn đối với việc nuôi dưỡng, giáo dục con cái. Bên cạnh đó, để gia đình có thể thực hiện tốt chức năng, vai trò giáo dục, rất cần có sự phối hợp của chính quyền, các tổ chức, cơ quan liên quan, của gia đình, nhà trường và toàn xã hội.

     Từ năm 2014 đến nay, chủ đề công tác gia đình là “Xây dựng nhân cách người Việt Nam từ giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình”. Chủ đề này được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch triển khai rộng khắp trong nhiều năm qua, nhằm thực hiện mục tiêu mà Đảng ta xác định tại Nghị quyết số 33, ngày 9/6/2014, của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững đất nước. Đây cũng là thông điệp nhấn mạnh vị trí, vai trò của gia đình trong việc xây dựng nhân cách, phát triển toàn diện con người. Việc Bộ VHTTDL thí điểm Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình trên toàn quốc cũng là một trong những giải pháp hữu hiệu, nhằm giảm thiểu các vấn đề tiêu cực đối với gia đình và toàn xã hội.

     Để bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình đi vào cuộc sống, những năm qua, Sở VHTTDL Thanh Hóa - với vai trò là đơn vị chủ quản, đã phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan, kịp thời hướng dẫn các địa phương nhân rộng các mô hình, lựa chọn cách làm sáng tạo, sử dụng nhiều hình thức, như tổ chức hội nghị, tọa đàm, diễn đàn, in ấn tờ rơi, tập gấp, sản xuất pano áp phich tuyên truyền về Bộ tiêu chí tại cơ quan, công sở, trường học, nhà văn hóa thôn, bản, tổ dân phố… Đặc biệt, đơn vị, địa phương tổ chức các hội thi, hội diễn, thành lập CLB gia đình hạnh phúc, CLB gia đình phát triển bền vững; sử dụng nhiều hình thức sinh hoạt văn nghệ sinh động, sử dụng băng hình để giới thiệu nội dung, ý nghĩa của Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình, nâng cao vai trò của gia đình, văn hóa ứng xử trong gia đình. Thông qua các hoạt động tuyên truyền nhân kỉ niệm Ngày Quốc tế Hạnh phúc (20/3), Ngày Gia đình Việt Nam (28/6), Tháng hành động Quốc gia phòng, chống bạo lực gia đình, Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình ngày càng được phổ biến rộng rãi đến các tầng lớp nhân dân trên địa bàn tỉnh, góp phần truyền thông văn hóa, giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình; xây dựng gia đình Việt Nam ấm no, tiến bộ, hạnh phúc.

     Có thể thấy rằng, gia đình và vai trò giáo dục đạo đức, lối sống, xây dựng nhân cách trong gia đình có ý nghĩa hết sức quan trọng, là động lực thúc đẩy sự phát triển xã hội. Để thế hệ trẻ hôm nay thực sự là những chủ nhân tương lai của đất nước, trách nhiệm đầu tiên thuộc về gia đình, gia đình phải thực sự là tổ ấm, là nơi nuôi dưỡng, chăm sóc, hình thành nhân cách con trẻ, là thành trì an toàn để phòng chống các tệ nạn xã hội xâm nhập, là cơ sở, tiền đề góp phần xây dựng một xã hội văn minh, quốc gia thịnh vượng!

Mời quý vị cùng theo dõi chi tiết phóng sự tại link: https://www.youtube.com/watch?v=7B5mbHNuOMI&t=1s